Çka ndodh nëse nuk i qëndron besnik Putin-it?

Dihet se presidenti rus Vladimir Putin mban pranë tij një kuadër besnik zyrtarësh dhe bashkëpunëtorësh dhe shumica e rrethit të tij të ngushtë kanë qenë në detyrë për një kohë të gjatë gjatë 23 viteve të tij në pushtet.

Putini nuk i neglizhoi pritshmëritë e tij për besnikëri absolute nga njerëzit më të afërt me të. Pasi u pyet nëse ai ishte në gjendje t’i falte njerëzit kur ata bëjnë gabime, Putin u përgjigj: “Po. Por jo të gjitha.”

Nuk është befasi për ata që kanë punuar me Putinin për më shumë se dy dekada që presidenti rus vlerëson dhe kërkon besnikëri nga rrethi i tij i ngushtë, shumë prej të cilëve ai i ka mbajtur në rrethin e tij që kur u ngrit në radhët e shërbimit të sigurimit sovjetik. KGB, para se të ngjitej në presidencë, në fund të vitit 1999, raporton Index.hr.

“As në vendin tonë dhe as jashtë vendit nuk kam parë liderë që mbajnë rreth tyre njerëz të pabesë”. Por për Vladimir Putinin nuk mjafton vetëm besnikëria. Nevojiten tri cilësi: 1. profesionalizëm; 2. efikasiteti; 3. Besnikëria”, tha për CNBC Dmitry Peskov, sekretari i shtypit i Putinit.

Peskov është një zyrtar i lartë i Kremlinit dhe konsiderohet anëtar i rrethit të ngushtë të Putinit. Prej 23 vitesh punon si sekretar shtypi. Po kështu, shumica e njerëzve brenda rrethit të brendshëm të Putinit – ministrat dhe të besuarit më të afërt, të quajtur shpesh “siloviki”, që u referohet veçanërisht zyrtarëve të lartë me përvojë në ushtri ose shërbime të sigurisë – i kanë shërbyer udhëheqësit rus për vite me radhë, duke zbatuar heshtjen e personalitete opozitare dhe lëvizje që do ta kundërshtonin.

Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov është në detyrë që nga viti 2004, ndërsa ministri i Mbrojtjes Sergei Shoigu është në atë detyrë që nga viti 2012 dhe më parë ai vetë konsiderohej si kandidat potencial për postin drejtues.

Rrethi i ngushtë i Putinit përfshin gjithashtu kryeministrin Mikhail Mishustin dhe kryebashkiakun e Moskës Sergei Sobyanin, si dhe krerët e shërbimeve të sigurisë shtetërore të Rusisë, FSB dhe SVR. Ka edhe propagandues më me ndikim ideologjik si Vladimir Solovyov dhe Nikolai Patrushev, sekretari i Këshillit të Sigurimit Rus.

Nënkryetari i Këshillit është nacionalisti Dmitry Medvedev, i cili është gjithashtu një ish-kryeministër dhe president rus deri në vitin 2012. Ai rrotullohej me Putinin në pozicionet e përmendura. Medvedev ka qenë gjithmonë në varësi të Putinit në të dyja rolet, por mbetet pranë presidentit dhe mbështet me zë të lartë luftën e Rusisë kundër Ukrainës dhe armiqësinë ideologjike me Perëndimin.

Besnikëria është gjithmonë më e rëndësishme se kompetenca

Analistët rusë nuk janë të bindur se cilësitë si kompetenca dhe besnikëria vlerësohen në mënyrë të barabartë në Kremlin, dhe historiani dhe autori rus Sergei Medvedev vëren se në Rusi “besnikëria ka qenë gjithmonë më e rëndësishme se kompetenca”.

“Rusia nuk është si një meritokraci e orientuar drejt efikasitetit dhe kompetencës.” Është një sistem shumë arkaik dhe mesjetar, në një farë mënyre bizantin i besnikërisë fizike dhe Putini do të mbajë këdo, madje edhe udhëheqësit më të paefektshëm si ish-presidenti Dmitry Medvedev, për sa kohë që ata tregojnë besnikërinë e tyre,” thotë Medvedev, autori i librave ” Lufta e përgatitur në Rusi” dhe “Kthimi i Leviathanit rus”.

Politikani rus i opozitës Vladimir Milov dikur ka punuar për Putinin në Ministrinë ruse të Energjisë. I zhgënjyer me rrugën që ka marrë Rusia nën Putinin, megjithatë, Milov tani e llogarit veten fort në lëvizjen opozitare të mërguar ose të burgosur të Rusisë dhe jeton jashtë vendit.

Duke e njohur mirë Putinin, Milov tha se presidenti rus vlerëson 100 për qind besnikërinë mbi kompetencën dhe shtoi se profesionalizmi dhe efikasiteti janë gjithashtu e kundërta e aftësisë për të shkaktuar ngjarje të caktuara.

Putini është paranojak?

“Nuk ju pëlqen ajo që po ndodh?” Dëshironi të bëni diçka më të mirë dhe të zbatoni talentin tuaj dhe vendosmërinë tuaj për t’u përpjekur të rregulloni dhe ndryshoni gjërat? Kjo nuk është mënyra se si Putin dëshiron të ndodhë. Ai është i vetmi që ka të drejtë t’i ndryshojë apo t’i mbajë gjërat siç duhet”, tha Milov.

Ai shton se kërkesa e Putinit për besnikëri absolute buronte nga pasiguria e thellë dhe frika nga konkurrenca.

“Ky është një nga problemet më të mëdha. Përvoja ime personale është se ai është një person jashtëzakonisht i pavëmendshëm. “Ai i pëlqejnë njerëzit shumë mesatarë, kështu që është jashtëzakonisht i pasigurt kur ka konkurrencë të hapur ose talent të hapur që mund të bëjnë më mirë se ai”, tha Milov për CNBC.

Milov beson se Putini është paranojak për një komplot për ta rrëzuar atë nga pushteti, duke vënë në dukje se rregulli i pashprehur mes atyre që e rrethojnë është të mos jetë shumë i talentuar në mënyrë të dukshme ose të prishë status quo-në.

Lidhjet me besnikërinë mund të çojnë në probleme, vërejnë analistët, siç u pa më së fundi në pushtimin ogurzi të Ukrainës dhe ngritjen në pushtet, statusin dhe ndikimin e Yevgeny Prigozhin përpara rënies së tij nga hiri.

Kur Rusia nisi pushtimin e saj në Ukrainë në shkurt 2022, analistët vunë në dukje se Putinit ka të ngjarë t’i ishte thënë nga zyrtarët e tij më të afërt ushtarakë se pushtimi do të shkonte pa probleme dhe se Ukraina do të pushtohej lehtësisht. Por brenda javëve të para të luftës, u bë e qartë se Ukraina po ofronte rezistencë shumë më të madhe dhe aleatët e saj mbështetje shumë më të madhe për Kievin, sesa pritej në Rusi.

Një kolonë 60 kilometra e gjatë me automjete ushtarake ruse lëvizi ngadalë drejt kryeqytetit ukrainas, vetëm për t’u ndalur nga raportet për probleme logjistike si mungesa e ushqimit dhe karburantit, dhe më pas pësoi poshtërimin e një tërheqjeje.

Që atëherë, ushtria ruse ka përqendruar fuqinë e saj njerëzore në jug dhe lindje të vendit, duke pushtuar një pjesë të territorit që formon lidhjen tokësore midis Rusisë dhe Krimesë së pushtuar. Nëntëmbëdhjetë muaj pas luftës, zyrtarët amerikanë vlerësojnë se rreth 500,000 ushtarë nga të dyja palët janë vrarë ose plagosur.

Gjatë “operacionit special ushtarak” në Ukrainë, siç e quajnë pushtimin autoritetet ruse, janë ngritur pikëpyetje për strategjinë dhe aftësitë e udhëheqjes ushtarake ruse. Shoigu u tall hapur dhe u kritikua nga një pjesë e blogerëve ushtarakë në Rusi, veçanërisht nga ata besnikë të Prigozhin, një biznesmen që u bë udhëheqësi i grupit paraushtarak të mercenarëve Ëagner dhe që gëzonte gjithashtu favorin e Putinit.

Megjithatë, kur retorika e ashpër midis Prigozhin dhe Ministrisë së Mbrojtjes u përshkallëzua në rebelim të hapur gjatë verës, Putini më në fund ra në anën e ministrit të tij besnik të Mbrojtjes prej kohësh dhe të dëshmuar dhe mbështeti dekretin ministror që luftëtarët e Ëagner duhet të nënshkruajnë kontrata me ministrinë.

Kirill Shamiev, një shkencëtar politik rus dhe bashkëpunëtor në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet Ndërkombëtare, tha për CNBC se besnikëria është një aset shumë kyç në mjediset autoritare, sepse një besim i tillë zhvillohet me kalimin e viteve. Dhe nëse një person provon besueshmërinë e tij në një mjedis lufte, kjo është shumë e rëndësishme për një udhëheqës autoritar.

Prigozhin u pajtua dhe vdiq

Prigozhin u vra në një aksident avioni këtë verë, disa muaj pasi ai udhëhoqi një rebelim kundër Ministrisë ruse të Mbrojtjes dhe tentoi një sulm ndaj Moskës.

Kur rebelimi u shua, Putin u shfaq në televizion, duke u zotuar se do të ndëshkonte “tradhtinë nga brenda”, duke thënë se “interesat e paarsyeshme dhe ambiciet personale çojnë në tradhti”.

Pasi arritën fillimisht një marrëveshje që gjoja lejoi që luftëtarët e Prigozhin dhe Ëagner të internoheshin në Bjellorusi, Prigozhin dhe një numër komandantësh të lartë të Ëagner u vranë në një aksident avioni mbi Rusi në gusht.

Kremlini ka mohuar me forcë urdhërimin e vdekjes së Prigozhin dhe tha se do të kryhej një hetim mbi aksidentin. Spekulimet perëndimore se Putini urdhëroi vdekjen e Prigozhin si hakmarrje për rebelimin e tij u quajt një “gënjeshtër absolute” nga Kremlini.

Prigozhin thuhet se u zotua për besnikërinë e tij ndaj Putinit në një takim kokë më kokë pas kryengritjes, por analistët thonë se fati i tij u vulos kur ai sfidoi hapur shtetin dhe përfundimisht vetë Putinin.

“Unë mendoj se ishte një mesazh i fortë për elitën se Putini është në kontroll,” vuri në dukje Sergei Medvedev, duke thënë se presidenti rus kishte pritur me përpikëri disa muaj përpara se të merrte hakmarrjen e tij.

Një figurë si Prigozhin – i cili konsiderohet një anomali duke pasur parasysh aleancën e tij të ngushtë me Putinin dhe marrëdhëniet joformale dhe armiqësore me institucionet shtetërore – nuk do të lejohet të shfaqet më, vërejnë analistët.

“Unë jam shumë i sigurt se Kremlini nuk do të lejojë më kurrë askënd të ndërtojë fuqinë ushtarake që kishte Prigozhin, ose ndikimin social, politik dhe mediatik që kishte Prigozhin,” tha Shamiev.