Bandat e drogës po e shfrytëzojnë situatën, mund të nxisin trazira kundër qeverive

Viti 2020 ka qenë i tmerrshëm për njerëzit në të gjithë botën, por ka qenë veçanërisht i keq për Amerikën Latine. Kriza e vazhdueshme COVID-19 shkaktoi vuajtje të mëtejshme në një rajon tashmë të rrënuar nga pasiguria politike, korrupsioni dhe dhuna.

Pandemia, e shoqëruar me rënie të papritur të çmimeve të naftës dhe jo vetëm, krijoi një stuhi të përsosur që shkatërroi, si popullsinë e përgjithshme ashtu edhe sektorin privat. Sidoqoftë, nuk janë vetëm bizneset e ligjshme që po e ndjejnë këtë – pandemia ka goditur edhe tregtinë e paligjshme të drogës, thuhet në një shkrim të Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Por në vend që të lejojnë që industria e tyre të shembet, kartelet e drogës ka të ngjarë të bëjnë atë që bëjnë më mirë: përshtaten. Në Meksikë, qendra më e madhe e drogës në Amerikë, ne e dimë se disa nga kartelet më me ndikim tashmë po përjetojnë probleme në zinxhirët e tyre të furnizimit.

Për shembull, Cartel Jalisco Nueva Generacion, është duke luftuar për të mirëmbajtur rrugët e tij në Oqeanin Paqësor. Unioni Tepito, ndërkohë, ka probleme të ngjashme në Gjirin e Meksikës. Kjo është për shkak të zvogëlimit të trafikut ajror dhe detar, gjë që e bën më të lehtë për autoritetet të gjurmojnë ngarkesat e paligjshme. Mbi të gjitha, masat e mbylljes COVID-19 të zbatuara në SHBA po pengojnë aftësinë e karteleve për të transportuar drogë përtej kufirit SHBA-Meksikë.

Kriza po dëmton jo vetëm kontrabandën ndërkombëtare të drogës, por edhe sektorët e tjerë të ekonomisë narkotike. Ndërsa bllokimet e imponuara nga shteti i detyrojnë njerëzit të qëndrojnë në shtëpi, kartelet së shpejti nuk do të kenë mundësinë për të organizuar “rrëmbime për shpengime”.

Ndërkohë, fakti që shumica e bizneseve janë mbyllur do të thotë se ata nuk do të jenë në gjendje të fitojnë shumë para nga zhvatja. Për më tepër, rënia e çmimeve të naftës dhe gazit dhe ekonomia e depozitimit do të bëjë që kontrabanda e benzinës, një tjetër burim i rëndësishëm i të ardhurave për kartelet, në mënyrë të konsiderueshme të jetë më pak fitimprurëse.

Pyetja në këtë pikë është se si do të reagojnë kartelet e drogës ndaj kësaj situate dhe si do të ndikojë kjo në nivelet tashmë të larta të dhunës kriminale në rajon, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi. Kartelet e mëdha meksikane, të tilla si Jalisco Nueva Generacion, kanë aftësinë financiare për t’i bërë ballë kësaj krize, kështu që ata nuk ka gjasa të rritin dhunën, të paktën në një afat të shkurtër. Për momentin, ata madje janë duke shpërndarë pako të ndihmave humanitare për civilët në përpjekje për të rritur kapitalin e tyre politik.

Sidoqoftë, situata është e ndryshme për grupet më të vogla kriminale, me më pak burime, të cilët varen kryesisht nga zhvatja për mbijetesën e tyre.

Këto banda, të cilat nuk kanë kapitalin e nevojshëm për të shmangur në mënyrë paqësore krizën, mund të kalojnë në aktivitete të tjera, të tilla si vjedhjet e bagëtive ose plaçkitjet e kompanive të vogla, dhe mund të bëhen më të dhunshme pasi përpiqen të fitojnë të ardhurat e tyre të humbura.

Nëse kriza zgjat gjatë një periudhe të gjatë, duke shkaktuar mungesë ushqimi dhe kriza të kujdesit shëndetësor, bandat kriminale gjithashtu mund të shfrytëzojnë zhgënjimin kolektiv të popullatës dhe të nxisin trazirat për përfitim të tyre. Siç bënin herë pas here në të kaluarën, ata mund të orkestrojnë sulme të turmave mbi kompani të mëdha private me qëllim që t’i detyrojnë këto kompani të kërkojnë mbrojtjen e tyre dhe të paguajnë për këtë.

Ekzistojnë gjithashtu shqetësime se kartelet do të zhvendosin fokusin e tyre në tregun mjekësor, dhe do të fillojnë të prodhojnë dhe kontrabandojnë ilaçe që përdoren në trajtimin e COVID-19 në përpjekje për ta kthyer krizën në mundësi. Sidoqoftë, edhe një herë, aftësia e karteleve për të hyrë në tregun mjekësor varet shumë nga fuqia dhe madhësia e tyre.

Kartelet e forta, me laboratorë dhe aftësi teknike më të mira, do të jenë në gjendje të depërtojnë në tregun mjekësor, por ato më të vogla nuk do të jenë në gjendje të prodhojnë ilaçe komplekse dhe përkundrazi do të përpiqen të mbijetojnë duke miratuar strategji më primitive dhe të dhunshme.

Gjeografi të reja kriminale

Edhe pse është e pamundur të parashikohet nëse kombinimi i një krize shëndetësore dhe një rënie ekonomike do të çojë në një rritje të menjëhershme të dhunës së përgjithësuar, është e qartë se nëse kjo situatë vazhdon, ajo do të zhvendosë ndjeshëm ekuilibrin ekzistues midis karteleve, duke krijuar gjeografi të reja kriminale dhe modele tjera të biznesit.

Sot, një pjesë e konsiderueshme e të ardhurave nga kartelet meksikane vijnë nga tregu amerikan i metafetaminës, i cili vlerësohet të ketë një vlerë vjetore të shitjes me pakicë prej afro 5 miliardë dollarë. Në pesë vitet e fundit, kartelet meksikane kanë rritur gjithnjë e më shumë prodhimin e drogave sintetike dhe kontrabandën në SHBA për të vazhduar me rritjen e kërkesës përtej kufirit.

Kartelet meksikane importojnë kimikate nga Kina, i shndërrojnë në metafetaminë në tokën meksikane, dhe më pas e dërgojnë në SHBA. Bllokimi i coronavirusit në Kinë, megjithatë, ka bërë që kompanitë kineze të operojnë me kapacitet 50 për qind, duke ndikuar rëndë aftësinë e karteleve për të importuar kimikatet që u duhen për të prodhuar metafetaminë.

Kjo ka çuar në një rritje të paparë të çmimeve të metafetaminës. Ndërsa çmimet rriten, përdoruesit në Meksikë dhe SHBA ka të ngjarë të kërkojnë zëvendësues. Metafetamina kristal mund të zëvendësohet me kokainë, e cila vjen nga Kolumbia. Për shkak të kësaj, logjistika e zinxhirit të furnizimit të drogës në Amerikën e Jugut do të luajë një rol themelor në mirëmbajtjen e karteleve meksikane gjatë krizës aktuale.

Dhe siç shkruhet më tej në shkrimin e Al Jazeera, përcjell Telegrafi, në Amerikën e Jugut, bllokimi global nuk ka të ngjarë të ndikojë në rrugët e konsoliduara të drogës midis Perusë, Bolivisë dhe Kolumbisë. Kufijtë e këtyre vendeve janë kryesisht të mbuluara nga xhungla dhe janë jashtëzakonisht poroze.

Korrierët e drogës dhe laboratorët duhet të jenë në gjendje të vazhdojnë me biznesin si zakonisht. Në afat të shkurtër, kartelet do të ruajnë me lehtësi rrugët dhe ofruesit e tyre në Amerikën e Jugut, pasi këto organizata janë të armatosura dhe të pajisura mirë.

Sidoqoftë, në planin afatgjatë, mungesat e parave mund të rrezikojnë aftësinë e këtyre kartelave për të mbajtur kontrollin mbi territoret e tyre dhe ushtarët këmbës. Kontrabanda e drogës në Venezuelë gjithashtu nuk ka gjasa të ndalojë së shpejti. Vendi është një qendër e madhe droge, që dërgon çdo vit rreth 250 ton metrikë kokainë në Amerikën e Veriut, gjoja me mbështetjen e qeverisë së Venezuelës.

Regjimi tashmë i vështirë në Venezuelë është duke u shkatërruar për shkak të presionit të shtuar nga SHBA, si dhe rënies së çmimit të naftës të shkaktuar nga pandemia e coronavirusit. Ndërsa këto probleme mund të çojnë në rënien e qeverisë Chavista, ata nuk ka gjasa t’i japin fund kontrabandës së drogës në të gjithë vendin.

Për ta ndaluar atë, Venezuela duhet të kalojë përmes një procesi të thellë shtet-ndërtimi dhe të rivendosë mekanizmat e kontrollit dhe përgjegjshmërisë, diçka që nuk ka gjasa të ndodhë në një afat të shkurtër. Ndërsa zinxhiri i furnizimit të drogës në Amerikën e Jugut nuk ka gjasa të prishet nga bllokimet e COVID-19, përballë krizës së vazhdueshme, e ardhmja e tregut të ilaçeve në Amerikë do të varet nga aftësia e karteleve meksikane për të dhënë produktin përtej kufirit verior, dhe kërkesës në SHBA.

Muajt e ardhshëm do të jenë vendimtarë për të gjithë industrinë e paligjshme të drogës në Amerikën Latine. Ndërsa grupet e vogla kriminale ka të ngjarë të rritin aktivitetet e tyre të dhunshme për të mbijetuar, ekziston gjithashtu një shans që kartelet e vendosura të përdorin krizën si një mundësi për të sulmuar dhe asgjësuar konkurrentët më të vegjël, duke shkaktuar një rritje të mëtejshme të dhunës.

Ndërkohë, vështirësia në rritje në marrjen e kimikateve nga Kina mund të inkurajojë kartelet e Amerikës Latine të krijojnë ilaçe të reja sintetike duke përdorur materiale zëvendësuese, të cilat mund të rezultojnë në rreziqe të reja sociale dhe shëndetësore për popullsinë dhe shfaqjen e rrugëve dhe ofruesve të rinj të kontrabandës.

Për më tepër, ulja e mundshme e konsumit të substancave të ndryshme të paligjshme për shkak të pandemisë mund të shtyjë kartelet të depërtojnë në sektorë të rinj, përcjell Telegrafi.

Nëse kjo ndodhë, qeveritë dhe forcat e sigurisë do ta kishin të vështirë ta pengonin kartelet që të merrnin tregun mjekësor.

Kartelet e drogës nuk do të humbasin një shans për të përfituar nga kjo krizë. Sidoqoftë, ka akoma kohë që qeveritë rajonale të ndërmarrin veprime. Përdorimi i gjerë i shërbimeve të inteligjencës është i nevojshëm tani për të parashikuar dhe parandaluar shfaqjen e ndërmarrjeve të reja kriminale në të ardhmen.