Bazeli, vendi ku lindi shkenca e halucinacioneve

Bazeli është një qytet zviceran, aty ku Albert Hofmann rastësisht zbuloi vetitë e halucinacioneve të LSD-së, të cilat shndërruan kulturën popullore, si dhe psikologjinë e shkencën e trurit.

Gjatë bisedës për udhëtime të famshme me biçikleta, ju mund të mendoni për atletët e veshur me “Lycra” që garojnë në “Tour de France”. Por njerëzit në të gjithë botën festojnë gjithashtu një udhëtim më të shkurtër me biçikletë, gjatë një mbrëmjeje prilli në vitin 1943 nga një burrë 37-vjeçar, që kthehet nga puna dhe del me biçikletë në rrugët e vjetra të qytetit zviceran të Bazelit. Ky udhëtim me biçikletë, paralajmëroi lindjen e psikhedelisë.

Çdo tingull kishte një imazh të ndryshueshëm, me formën dhe ngjyrën e vet të qëndrueshme.

Këtë udhëtim me biçikletë e bënte studiuesi farmaceutik, Albert Hofmann, dhe ai sapo kishte marrë një dozë të substancës së re të njohur në laboratorin e tij si Lysergic Acid Diethylamide-25, e për të gjithë njihet si LSD (lloj droge e prodhuar nga acidi lisergjik).

Hofmann e përshkroi udhëtimin e tij nga shtëpia me një saktësi të vëzhgimit shkencor që kundërshton egërsinë psikologjike të përvojës. “Imazhet kaleidoskopike, fantastike m’u shfaqën gjatë udhëtimit, të larmishme, duke u hapur dhe mbyllur në vete, duke shpërthyer në burime me ngjyra, duke u riorganizuar dhe hibridizuar në fluks të vazhdueshëm”, ka shkruar ai në librin e tij “LSD – My problem Child. “Çdo perceptim akustik, siç është tingulli i një doreze të derës ose i një automjeti që kalon pranë jush, u shndërrua në perceptime optike. Çdo tingull kishte një imazh të ndryshueshëm, me formën dhe ngjyrën e vet të qëndrueshme”.

Bazeli, qytet shumë i veçantë

Baseli si qytet i lashtë zviceran, ndoshta nuk është vendi i dukshëm për fillimin e psikhedelisë. Karakteri i Orson Welles, “Harry Lime”, jep një reputacion të famshëm për reputacionin e tij në filmin klasik të vitit 1949 The Third Man: “Në Zvicër ata kishin një dashuri vëllazërore, kishin 500 vjet demokraci dhe paqe dhe çfarë prodhoi kjo? Orë tingëlluese”.

Arkitektura mesjetare dhe e Rilindjes i jep Bazelit një pamje të mahnitshme mes qyteteve të tjera të bukura të Evropës së Mesme, por ky qytet ka diçka që e dallon. I themeluar 2000 vjet më parë në Rhine në pikën e sotme, Zvicra plotëson të dy kufijtë francezë dhe gjermanë, lumi rrjedhës e lidh Bazelin me qendrat e tjera evropiane të mësimit. Kjo mund të shpjegojë pse universiteti më i vjetër i Zvicrës u themelua këtu në vitin 1460, ku pas dy shekujve u shtua galeria më e vjetër e artit publik në botë, tani e njohur si Kunstmuseum. Gjatë reformimit, ardhja e ngjyrave të mëndafshta e bëri Bazelin një vend të prirë për të punuar me kimikate.

Bazeli sot krenohet me numrin e madh të muzeve dhe ka më shumë muze se secili qytet tjetër në Evropë. “Bazeli ka qenë gjithmonë si një qytet ku arsimi, kërkimi dhe kultura janë pjesë e strukturës lokale”, ka thënë Josef Helfenstein, drejtor i Kunstmuseum. “Ndarja e kufirit me Gjermaninë dhe Francën i jep qytetit frymën e tij të veçantë, më të qetë dhe me mendje të hapur”, shtoi Isidora Rudolph, kreu i zyrës së turizmit në Bazel. “Është një ndjenjë e qetë”, ka thënë ai. Të gjithë pëlqejnë të udhëtojnë në Rhine gjatë stinës së verës dhe pastaj të shijojnë pamje unike që e bën Bazelin kaq të ndryshëm nga qytetet e tjera”.