Procedurat deri te Qeveria e re e Kosovës: Konsultime, negociata, koalicion, çka pritet pas numërimit të votave

Për dallim prej vitit 2021, zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit kanë sjellë rezultate që imponojnë negociata e koalicion. Formimi i Qeverisë së re nuk do të jetë i lehtë, ndërsa presidentja Vjosa Osmani pret certifikimin e rezultateve për ta bërë punën e saj në këtë drejtim. Procedurat janë të qarta dhe nëse dy përbërje të Qeverisë dështojnë ta marrin shumicën e votave në Kuvend – zgjedhje sërish.

Rezultatet tashmë pothuajse dihen dhe në perspektivë Kosova sheh një qeveri të re e cila duket se do të duhet të formohet me një koalicion paszgjedhor.

Disa ditë apo javë negociata pritet të ketë për këtë koalicion qeverisës pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk e ka përfunduar ende numërimin e votave dhe ato me postë dhe me kusht nuk i kanë hedhur ende në tavolinë.

Megjithëse KQZ-ja kishte planifikuar që deri në fund të shkurtit t’i kryente të gjitha procedurat, Eugen Cakolli nga koalicioni i organizatave joqeveritare, Demokracia në Veprim pret që certifikimi i rezultateve do të bëhet vetëm në mars, nëse nuk do të ketë ndonjë rast për rinumërim apo rivotim.

“Edhe në bazë të vetë planifikimeve të KQZ-së, fundi i këtij muaji ka qenë afati më i largët i mundshëm për t’i kryer, le të themi, proceduarat deri në certifikim të rezultateve, por unë realisht pres që muaji mars, fillimi i muajit apo mesi i muajit mars të jetë periudha kur potencialisht mund të kemi certifikim të rezultateve, pas ankesave dhe duke supozuar që nuk do të ketë ndonjë vendim gjyqësor për, qoftë rinumërim apo rivotim apo çkado tjetër, siç ka qenë rasti në zgjedhjet e kaluara” i tha Cakolli të mërkurën Gazetës Express.

Në tri zgjedhjet e fundit parlamentare, KQZ-ja i kishte certifikuar rezultatet rreth një muaj pas votimit.

Procedurat deri te zgjedhja e Qeverisë së re

Kuvendi duhet të konstituohet pasi të jenë certifikuar rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve. Pika 1 e nenit 66 të Kushtetutës thotë se Kuvendi zgjidhet në seancën konsistuive e cila “mbahet brenda tridhjetë (30) ditësh nga dita e shpalljes zyrtare të rezultateve të zgjedhjeve”.

Presidentja Vjosa Osmani “e thërret seancën e parë të Kuvendit”, sipas pikës 3 të të njëjtit nen. Nëse ajo nuk është në gjendje ta bëjë këtë, “Kuvendi mblidhet pa pjesëmarrjen e Presidentit”, thotë Kushtetuta.

Seanca e parë udhëhiqet nga deputeti më i vjetër dhe ai më i riu në sallën e Kuvendit.

Kryetarin e Kuvendit e propozon grupi më i madh parlamentar, siç përcaktohet në nenin 67. Ai zgjidhet me shumicë të votave të të gjithë deputetëve (61 nga 120).

Deputetët duhet t’i zgjedhin edhe 5 nënkryetarë të Kuvendit, 3 prej të cilëve propozohen nga tri grupet më të mëdha parlamentare, kurse dy nga komunitetet joshumicë.

Ndërsa legjislatura e re e Kuvendit detyrë të radhës ka zgjedhjen e Qeverisë, presidentja i fton partitë politike parlamentare për konsultime.

Ajo më pas, siç parasheh pika e parë e nenit 95 të Kushtetutës, “i propozon Kuvendit kandidatin për Kryeministër, në konsultim me partinë politike ose koalicionin që ka fituar shumicën e nevojshme në Kuvend për të formuar Qeverinë”.

Kandidati i caktuar për formimin e qeverisë më pas duhet ta paraqesë përbërjen e Qeverisë para deputetëve “jo më vonë se pesëmbëdhjetë (15) ditë”, pasi të jetë mandatuar, thotë pika e dytë.

Sikurse edhe kryetari i Kuvendit dhe nënkryetarët, Qeveria zgjidhet me shumicën e votave të të gjithë deputetëve (61 nga 120).

Nëse përbërja e propozuar e Qeverisë nuk e merr shumicën e votave të nevojshme, presidentja “brenda dhjetë (10) ditësh emëron kandidatin tjetër sipas së njëjtës procedurë”, parasheh Kushtetuta.

Nëse as herën e dytë nuk zgjidhet Qeveria, atëherë presidentja “i shpall zgjedhjet, të cilat duhet të mbahen jo më vonë se dyzet (40) ditë nga dita e shpalljes së tyre”, thotë pika 4 e nenit 95 të Kushtetutës.

Lëvizjes Vetëvendosje ka marrë 341,672 vota apo 40.84%, kur kanë mbetur pa u procesuar vetëm edhe 7 vendvotime.

Partia Demokratike e Kosovës ka 184,499 vota apo 22.05%, Lidhja Demokratike e Kosovës 147,827 vota apo 17.67% dhe koalicioni AAK, Nisma dhe të tjerët 62,309 vota apo 7.45 %

Eugen Cakolli thotë se është “praktikisht pothuajse e pamundur” që LVV-ja t’i sigurojë 50 apo 51 ulëse në Kuvend edhe pasi të jenë numëruar votat me postë. Për ta arritur në atë numër, ai tha se kësaj partie i duhen “mbi 90% të votave të diasporës”.