Reportazhi i BBC-së: Shqiptarë e serbë pinë kafe bashkë në Bujanovc vetëm kur bëjnë biznes

Është etnia e individit që përcakton se ku pi kafe në qytetëzën serbe të Bujanovcit, afër kufirit me Kosovën, shkruan BBC.

“Shqiptarët dhe serbët nuk frekuentojnë të njëjtat lokale”, thotë Valon Arifi, i etnisë shqiptare.

Në këtë qytet jetojnë më shumë shqiptarë sesa serbë.

Kjo është arsyeja pse Lugina e Preshevës ka qenë në qendër të spekulimeve se a mund të jetë pjesë e një marrëveshjeje për shkëmbimin e territorit për t’i dhënë fund armiqësisë midis Serbisë dhe Kosovës?

“Njerëzit këtu (shqiptarët dhe serbët) pijnë kafe së bashku vetëm nëse bëjnë biznes”, thotë Valoni. “Por nuk ndodh të pijnë kafe për dëshirë, si miq”, thotë ai.

Në rast se porosit një ekspreso në kafenenë  “e gabuar” në Bujanoc, shumë shpejt e merrni mesazhin.

“Ju mund të lexoni fjalëkalimin e ëi-fi, diçka si,” shqiptarët nuk janë të mirëpritur këtu “dhe në bare shqiptare, mund të jetë diçka e tillë kundër serbëve”, thotë ai.

Ndarja etnike është shumë e pranishme në Luginën e Preshevës, një cep i varfër i Serbisë.

Ku jetoni, shkolla që endjek fëmija tuaj, gjuha që flisni dhe nëse shkoni në një kishë apo xhami do të reflektojnë të gjithë origjinën tuaj.

Pse të shkëmbehet territori?

Që kur Serbia dhe Kosova luftuan në një luftë të përgjakshme që përfundoi në vitin 1999, marrëdhëniet kanë mbetur të tensionuara. Serbia kurrë nuk e njohu pavarësinë e Kosovës. Kosova shpalli pavarësinë në vitin 2008.

Por, Bashkimi Evropian do që Serbia të arrijë normalizojë raportet me fqinjin e saj Kosovën, përpara se të lëvizë në anëtarësimin e Beogradit në BE. Ndërkohë, Kosova kërkon ulësen në OKB e cila është bllokuar nga aleati i Serbisë, Rusia.

Disa thonë se zgjidhja për t’i dhënë fund marrëveshjes, mund të jetë një shkëmbim territori përgjatë vijave etnike.

Kosova do të fitonte Luginën e Preshevës dhe rajoni më i madh i veriut të Kosovës do të bëhej pjesë e Serbisë.

Por asgjë nuk është vendosur, dhe askush nuk e di se ku mund të nxirren kufij të rinj.

Ndërsa bisedimet kanë ngecur në Bruksel, tensionet janë rritur – Kosova ka vendosur taksë 100% për mallrat serbe.

Kosova goditi Serbinë me taksën 100%

Ëndërruesit e ushtrisë i tërbuan fqinjët e tyre në Ballkan

Tani ka presion nga Uashingtoni. Presidenti Donald Trump u ka bërë një apel të drejtpërdrejtë krerëve të Serbisë dhe Kosovës, duke u bërë thirrje atyre të bëjnë paqe.

Në veri-perëndim të Bujanocit, edhe më afër kufirit me Kosovën, komuniteti i Tërnovacit është ekskluzivisht i banuar me shqiptarë.

Propozimi që Lugina e Preshevës të bashkohet me Kosovën nuk është i ri. Pas luftës, Tërnoci u bë një qendër për një forcë paraushtarake që luftoi Serbinë deri në vitin 2001 me qëllim që të arrinte pikërisht atë.

Edhe Aridona Shabani, studente e mjekësisë në kryeqytetin shqiptar në Tiranë, thotë se ajo kurrë nuk kishte ndonjë shok serb.

Ajo flet pak serbisht, por thotë se nuk i pëlqen gjuha dhe nuk është interesante si anglishtja ose frëngjishtja.

Pak kilometra në lindje, Rakovac është shtrirë përgjatë një rruge të kufizuar nga fushat e lakër.

“Rakovaç është një fshat shumë i vjetër serb, nuk duam të jemi pjesë e Kosovës,” thotë Vukasin, i cili është në të 20-tat e tij.

Nëse kufiri do të ndryshohej dhe Rakovac do të bëhej pjesë e Kosovës, a do të kishte rrezik për dhunë?

“Kjo mund të ndodhë,” thotë Dragoslav, i cili si shumë këtu është i papunë dhe me gërvishje që jetojnë nga prerja dhe shitja e drurit.

Të lodhur nga politika, Stojko Janic keqëson humnerën që është rritur mes komuniteteve.

“Kam punuar me shqiptarët për 17 vjet,” kujton ai. “Kam pasur miq më të mirë mes tyre sesa ka pasur në mesin e serbëve. Ata ende duan të jenë miqtë e mi, por kanë frikë të rrijnë me mua, sepse do të shihen si tradhtarë të komunitetit të tyre”.

Në një arenë, së paku, lidhjet janë ende të falsifikuara përgjatë ndarjes në Luginën e Preshevës. Në fushën e basketbollit në Play 017 në Bujanoc, të rinjtë me origjinë serbe, shqiptare dhe rome trajnohen së bashku, transmeton Express.

Hevzi Imeri shqiptar dhe Danilo Dabetic i cili është serb, janë të dy lojtarë dhe miq të mirë.

“Danilo është si miqtë e mi shqiptarë, vetëm ai flet një gjuhë tjetër”, thotë Hevzi, i cili flet mirë serbisht.

Dhe kjo është një partneritet që sfidon ndarjen e madhe të kafesë dhe kulturës në Bujanoc.

“Ne po shkojmë të pimë kafe, të rrihemi, të shkojmë së bashku në ditëlindje”, thotë Danilo.

Por gjithçka mund të ndryshojë nëse kufijtë e Luginës së Preshevës do të ndryshohen.