Derisa ishte festa e Vitit të ri Lunar, mijëra kinez kishin shkuar në Wuhan aty ku më pas do shndërrohej epiqendra e koronavirusit. Këto festa zgjatën gjashtë ditë dhe mbetën të fshehura nga autoritetet kineze e zyrtarët të lartë, transmeton Gazeta Metro.
Pas 7 ditëve, kur Presidenti kinez Xi Jinping paralajmëroi publikun për këtë pandemi, ishte data 20 janar. Deri në këtë datë rreth 3 mijë njerëz ishin infektuar, dhe dokumentet e fundit nga Associated Press thonë se kjo u mbajt fshehtë qëllimisht.
Ajo vonesë nga 14 janari deri më 20 janar nuk ishte as gabimi i parë i bërë nga zyrtarët kinezë në të gjitha nivelet në përballjen me shpërthimin, dhe as vonesa më e gjatë, pasi qeveritë në të gjithë botën kanë tërhequr këmbët me javë të tëra dhe madje edhe muaj në adresimin e virusit . Por vonesa nga vendi i parë për t’u përballur me koronavirusin e ri erdhi në një kohë kritike – fillimi i shpërthimit. Përpjekja e Kinës për të ecur në një linjë midis alarmimit të publikut dhe shmangies së panikut vendosi skenën për një pandemi që ka infektuar pothuajse 2 milion njerëz dhe ka marrë më shumë se 126,000 jetë.
Ekspertë të tjerë vunë re se qeveria kineze mund të ketë pritur të paralajmërojë publikun për të ndaluar histerinë, dhe se ajo veproi shpejt në mënyrë private në atë kohë. Por vonesa gjashtë-ditore nga udhëheqësit e Kinës në Pekin erdhi në gati dy javë gjatë së cilës Qendra Kombëtare e Kontrollit të Sëmundjeve nuk regjistroi asnjë rast nga zyrtarët lokalë, konfirmojnë buletinet e brendshme të marra nga AP. Megjithatë, gjatë asaj kohe, nga 5 janari deri në 17 janar, qindra pacientë po paraqiteshin në spitale jo vetëm në Wuhan, por në të gjithë vendin.
Por, çka është e qartë, thonë ekspertët, është se kontrollet e ngurta të Kinës për informacionin, pengesat burokratike dhe një ngurrim për të dërguar lajme të këqija në zinxhirin e komandës, paralajmëruan fillim. Ndëshkimi i tetë mjekëve për “sulmin e thashethemeve”, të transmetuar në televizionin kombëtar në 2 janar, dërgoi një ngërç në spitalet e qytetit.
Dokumentet tregojnë se kreu i Komisionit Kombëtar të Shëndetit të Kinës, Ma Xiaowei, paraqiti një vlerësim të zymtë të situatës më 14 janar në një telekonferencë konfidenciale me zyrtarët e provincave shëndetësore. Një memorandum thotë se telekonferenca është mbajtur për të përcjellë udhëzime mbi koronavirusin nga Presidenti Xi Jinping, Kryeministri Li Keqiang dhe Zëvendës Kryeministri Sun Chunlan, por nuk specifikon cilat ishin ato udhëzime.
Komisioni Kombëtar i Shëndetit është agjensia e lartë mjekësore në vend. Në një deklaratë në faks, Komisioni tha se kishte organizuar telekonferencën për shkak të rastit të raportuar në Tajlandë dhe mundësinë e përhapjes së virusit gjatë udhëtimit të Vitit të Ri. Ajo shtoi se Kina kishte botuar informacione mbi shpërthimin në një “mënyrë të hapur, transparente, të përgjegjshme dhe në kohë”, në përputhje me “udhëzimet e rëndësishme” të lëshuara në mënyrë të përsëritur nga Presidenti Xi.
Por zyrtarët penguan personelin mjekësor që u përpoq të raportonte raste të tilla. Ata vendosën kritere të rrepta për konfirmimin e rasteve, ku pacientët jo vetëm që duhej të testonin pozitivisht, por mostrat duhej të dërgoheshin në Pekin dhe të renditeshin. Ata kërkuan që personeli të raportojë para mbikëqyrësve përpara se të dërgojë informacion më të lartë, tregojnë raportet e mediave kineze. Dhe ata ndëshkuan mjekët për paralajmërimin e sëmundjes.
Si rezultat, asnjë rast i ri nuk u raportua për gati dy javë nga 5 janari, madje si zyrtarë u mblodhën në Wuhan për dy takimet më të mëdha politike të provincës Hubei, konfirmojnë buletinet e brendshme të CDC të Kinës. Gjatë kësaj periudhe, ekipet e ekspertëve të dërguar në Wuhan nga Pekini thanë që ata nuk arritën të gjenin shenja të qarta rreziku dhe transmetimi nga njeriu në njeri.
Ekipi i dytë i ekspertëve, i dërguar në 8 janar, në të njëjtën mënyrë nuk arriti të zbulojë ndonjë shenjë të qartë të transmetimit nga njeriu në njeri. Megjithatë, gjatë qëndrimit të tyre, më shumë se gjysmë duzina mjekësh dhe infermierë ishin sëmurë me virusin, një studim retrospektiv i CDC në Kinë, botuar në New England Journal of Medicine, do të tregonte më vonë.
Në javët pasi ashpërsia e epidemisë u bë e qartë, disa ekspertë akuzuan zyrtarët e Wuhan për fshehur raste të qëllimshme.
Kryetari i atëhershëm i Wuhan, Zhou Xianëang, fajësoi rregullat kombëtare për sekretin.
“Si një zyrtar i qeverisë lokale, unë mund të zbuloja informacionin vetëm pasi të autorizoja,” i tha Zhou mediave shtetërore në fund të janarit. “Shumë njerëz nuk e kuptuan këtë.”
Numri i çështjeve të Wuhan filloi të ngjitet menjëherë – katër në 17 janar, pastaj 17 të nesërmen dhe 136 një ditë më pas. Në të gjithë vendin, dhjetëra raste filluan të shfaqen, në disa raste në mesin e pacientëve që ishin infektuar më herët, por ende nuk ishin testuar.
Një ekspert i shëndetit i tha AP se më 19 janar ajo vizitoi një spital të ndërtuar pas shpërthimit të SARS, ku punonjësit e mjekësisë kishin përgatitur me zemërim një ndërtesë të tërë me qindra shtretër për pacientët me pneumoni.
“Të gjithë në vend në fushën e sëmundjes infektive e dinin se diçka po ndodhte,” tha ajo, duke mos pranuar të emërohej për të mos ndërprerë këshillimet e ndjeshme qeveritare. “Ata e parashikuan atë.”