Pse ka rëndësi arrestimi i drejtoreshës së Huauejit nga SHBA

Meng Wanzhou, Executive Board Director of the Chinese technology giant Huawei, attends a session of the VTB Capital Investment Forum “Russia Calling!” in Moscow, Russia on Oct. 2, 2014.

Arrestimi i drejtueses së lartë të Huaejit ka tronditur botën e biznesit dhe mund të dëmtojë paqen tregtare midis SHBA-ve dhe Kinës.

Meng Uançu, drejtuesja e kompanisë teknologjike kineze (Huawei), u arrestua në Vankuver të Kanadasë me kërkesë të autoriteteve amerikane. Ajo akuzohet se ka ndihmuar Huauejin të mbulojë shkeljet e sanksioneve me Iranin.

Ligjvënësit amerikanë thonë se Huaueji është një kërcënim kombëtar për SHBA-të. Zyrtarët kinezë kanë bërë thirrje që Meng të lirohet. Një opinion nga Global Times, media shtetërore kineze, thoshte se SHBA po përpiqet ta bllokojë Huauejin pë shkak se konkurron tregun.

Ekspertët thonë se kjo ngjarje do të nisë një luftë të re tregtare me Kinën, dhe implikimet për marrëdhëniet midis dy vendeve mund të jenë më të thella.

Çfarë është Huaueji?

Huaueji është një kompani kineze që prodhon dhe shet celularë e pajisje të tjera në të gjithë botën. Këtë vit u bë kompania e dytë më e madhe në botë për prodhimin e celularëve, menjëherë pas Samsung-ut. Shet më shumë telefona se Apple, e cila renditet e treta.

Duke qenë një nga kampionët e teknologjisë kineze, kjo kompani luan një rol kyç në ambiciet e Kinës për t’u bërë superfuqi teknologjike. Ata kanë zhvilluar teknologjinë 5G dhe planifikojnë të shpërndajnë rrjete të fuqishëm pa valë (wireless) nëpër Kinë.

Por shqetësimet për siguri kombëtare e kanë ulur aftësinë e Huauejit për t’u rritur jashtë vendit. Agjencitë e shërbimit sekret në SHBA kanë thënë se amerikanët nuk duhet t’i përdorin ato telefona. Kompania thotë se pajisjet e tyre janë të besuara në 170 vende, por SHBA i ka ndaluar, ndërkohë që probleme u japë hapur edhe në Britani, në Zelandën e Re dhe në Australi, ku janë penguar të futen në sistemin 5G.

Cila është Meng Uançu?

Meng Uançu, drejtoresha e kompanisë kineze që kërkohet nga SHBA-të, njihet edhe Sabrina Meng ose Keti Meng. Ajo është kryefinancierja e Huauejit për shitjet jashtë vendit, si dhe vajza e themeluesit të kompanisë.

46-vjeçarja e ka kaluar gjithë karrierën te kjo kompani, ndërsa vëllai i saj punon te një nënkompani e Huauejit. Është thënë që ata do të drejtonin kompaninë pas të babait, por themeluesi i shoi këto zëra duke shpërndarë një letër që fëmijët e tij nuk e kanë vizionin apo ambicien për ta drejtuar kompaninë.

Çfarë dihet për arrestimin e saj?

Mendohet se Meng e ka ndihmuar Huauejin të anashkalojë sanksionet e SHBA-së ndaj Iranit, duke u thënë institucioneve amerikane se nënkompania e Huauejit ishte tjetër nga ajo mëmë.

Gjykatësi që dëgjoi argumentet e Meng dhe të avokatit të saj, nuk e la të lirohet me kusht, por e shtyu seancën për të hënën.

Avokati nuk dha detaje, duke përfituar edhe nga një vendim gjyqësor që nuk e lejonte publikimin e të dhënave të seancës, vendim që u hoq më pas. Ai tha se Meng ka bërë gjithçka për të qenë transparente me partnerët e Huauejit dhe se kompania ka punuar gjithnjë duke respektuar sanksionet.

Si ka reaguar Kina?

Arrestimi i saj ka prekur nerva delikatë në Kinë. Qyteti i Shençenit, ku ka bazën Huaueji, tha në një deklaratë se po e ndjekin çështjen me shumë kujdes dhe që bëjnë thirrje që drejtuesja të lirohet sa më shpejt.

Global Times, e drejtuar nga qeveria kineze, tha në një editorial se Uashingtoni ka një qasje të turpshme ndaj kompanisë, sepse nuk e ndalon dot përparimin e Huauejit në tregun 5G.

Çfarë do të thotë kjo për luftën tregtare?

Arrestimi mund të vërë në rrezik armëpushimin tregtar të vendosur midis dy ekonomive më të mëdha në botë.

Ministria Kineze e Tregtisë tha të enjten se marrëveshja tregtare me SHBA-të mund të arrihet brenda kufirit 90-ditor të caktuar nga Trump. Por qeveria kineze është qartësisht e zemëruar me arrestimin e Mengut. Tani, shumë gjëra do të varen në atë që Uashingtoni dhe Pekini do të bëjnë më pas.

Zyrtarët e administratës së Trump thanë që SHBA-të kanë në plan të kërkojnë ekstradimin e Mengut. Disa zyrtarë thonë se ajo mund të përdoret për të ndikuar bisedat me Kinën.