Shteti i varfër që po e lufton koronavirusin më mirë se çdo shtet tjetër në botë

Ndërsa të gjithë e kërkojnë modelin e suksesit në Perëndim a në vendet e zhvilluara, paradoksalisht dhe mrekullisht, ky model, deri më tani, gjendet në Afrikë. Ështe Ruanda vendi me vetem 5 viktima. Ndërsa në disa vende të botës, testimi i tanishëm për COVID-19 është i vështirë për t’u praktikuar, veçanërisht nëse nuk keni simptoma, në Ruanda autoritetet shëndetësore testojnë rastësisht njerëzit e tyre në rrugë.

“Pra, nëse dikush udhëton me makinë, biçikletë, motor apo edhe gjatë ecjes, secili prej tyre do të pyetet nëse dëshiron të testohet”, thotë Sabin Nsanzimana, drejtori i përgjithshëm i Qendrës Biomjekësore në Ruandë dhe dora e djathtë e Ministrisë së Shëndetësisë, në luftën aktuale kundër epidemisë së koronavirusit.

Testimi kryet nga punonjës shëndeti me pajisjet mbrojtëse, dhe Nsanzimana thekson se testimi është vullnetar, edhe pse nga ana tjetër, dëgjohen akuza se refuzimi nuk është pranuar mirë.

Mbledhja e mostrave, d.m.th. marrja e shtupave nga fyti dhe hunda, dhe plotësimi i letrës për informacion kontakti zgjat rreth pesë minuta. “Të gjitha këto mostra dërgohen në laborator në të njëjtën ditë. Ne kemi një laborator të madh në Kigali, dhe kemi gjashtë laboratorë të tjerë në provincat e tjera”, thotë Nsanzimana.

Përkundër faktit se Banka Botërore e klasifikoi si një vend me të ardhura të ulëta dhe burime të kufizuara, Ruanda premtoi të identifikonte çdo rast me koronavirus.

Kushdo që merr një test pozitiv menjëherë futet në karantinë në një klinikë të dedikuar COVID-19. Të gjitha kontaktet e atij personi që konsiderohej se ishin me rrezik të lartë, gjithashtu futen në karantinë, qoftë në klinikë, qoftë në shtëpi, deri sa të testohen.

Nsanzimana thekson se punonjësit e shëndetit telefonojnë ose vizitojnë ndonjë person të mundshëm kontakti që është testuar pozitivisht: “Ne me të vërtetë besojmë se kjo është e rëndësishme për t’u siguruar që të zbulojmë dhe gjurmojmë të gjitha vendet ku mund të gjendet virusi”.

Ndjekja gjithëpërfshirëse e kontakteve dhe testimi në masë është një detyrë që ka rrënuar madje edhe vendet që janë ekonomikisht shumë më të qëndrueshme dhe të përparuara sesa Ruanda, ku të ardhurat për frymë janë afërsisht 2,000 dollarë në vit. Aty, të gjitha testet dhe trajtimet për koronavirus janë falas.

Çdo test individual i kushton vendit midis 50 dhe 100 dollarë, dhe në mënyrë që të provojë mijëra prej tyre në ditë, Ruanda ka aplikuar jë proces të quajtur “testimi i shishes”. Kjo do të thotë që 20 deri në 25 shtupa vendosen në një shishe dhe kalojnë nëpër makinë. Kjo u lejon atyre të testojnë shumë më shumë mostra menjëherë. Nëse ata arrijnë një rezultat pozitiv, atëherë të gjitha shtupat nga shishja e diskutueshme testohen individualisht për të përcaktuar se cili person është i infektuar.

Ky mjek shënon se gjatë pandemisë, Ruanda ndihmohet ndjeshëm nga përvoja në zgjidhjen e epidemive të mëparshme të sëmundjeve infektive. Vendi përdor sistemet dhe pajisjet që kishte kur luftuan HIV-in. “Ne përdorim të njëjtën strukturë, të njëjtët njerëz, të njëjtën infrastrukturë dhe diagnostikim laboratorik, dhe e aplikojmë atë në testet COVID,” shpjegon ai.

Që nga infeksioni i parë, i regjistruar në mes të marsit, vendi prej 12 milionësh ka rreth 1.700 raste. “Ruanda bëri disa lëvizje mjaft të zgjuara. Së pari, ata reaguan shumë herët. Ata vendosën disa nga masat më të vështira në krahasim me vendet e tjera afrikane, dhe, së dyti, ata respektojnë distancën fizike më shumë se shumica e vendeve,” thotë Sema Sgayer, drejtore e Fondacionit Surgo, i cili ka aplikuar një metodë të re për të analizuar tendencat që lidhen me pandeminë e koronavirusit në të gjithë Afrikën.

Gjithashtu, Ruanda mobilizoi punonjësit e shëndetit, por edhe policinë dhe studentët që punuan si zbulues kontakti. Shumë gjithashtu pajtohen që politika është një faktor kryesor në suksesin e Ruandës, me një udhëheqës autoritar që është i efektshëm gjatë krizës. Presidenti Paul Kagame atje kërkon përgjegjësi të lartë nga Ministria e Shëndetësisë, dhe ruandasit, pavarësisht nëse ata i besojnë qeverisë apo i frikësohen, dëgjojnë këshilla dhe urdhra në lidhje me maskat, larjen e duarve dhe qëndrim në shtëpi.

Sidoqoftë, ekziston ende frika se më e keqja nuk ka ardhur akoma, siç dëshmohet nga Tolbert Nayensëah, ish-ministri i Shëndetësisë në Liberi i cili udhëhoqi krizën kundër epidemisë së Ebolas në 2014-ën.

“Asnjë vend nuk është akoma i sigurt. Ruanda është një shembull për vendet e tjera me të ardhura të ulëta që edhe nëse keni burime të kufizuara, ky virus mund të frenohet. Udhëheqja politike është shumë, shumë e rëndësishme. Ruanda duhet të vazhdojë të bëjë atë që po bën tani. Vendet e tjera duhet ta imitojnë atë gjithashtu”, përfundoi Najensvah.