Misteri i “Sindromës së Havanës”, CIA paralajmëron Rusinë

Kremlini tha të enjten se Rusia nuk kishte të bënte me të ashtuquajturën “Sindroma e Havanës”, një sëmundje misterioze që ka prekur rreth 200 diplomatë amerikanë, zyrtarë dhe anëtarë të familjeve të tyre që ndodhen jashtë vendit. Reagimi i Kremlinit erdhi në përgjigje të lajmit të publikuar nga Gazeta Washington Post sipas së cilës, shefi i CIA-s e kishte ngritur këtë shqetësim gjatë një takimi me zyrtarë të zbulimit rus.

Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se kjo çështje nuk ishte diskutuar në takimet politike gjatë vizitës në Rusi të drejtorit të CIA-s, as gjatë takimit me Presidentin Vladimir Putin.

Por ai tha se nuk mund të komentonte mbi bisedat private të mbajtura me shërbimet e sigurisë ruse.

Drejtori i CIA-s, William J. Burns, ka paralajmëruar agjencitë kryesore të zbulimit rus se do të përballen me “pasoja” nëse qëndrojnë pas një sërë incidentesh misterioze që kanë prekur shëndetin e diplomatëve dhe agjentët amerikanë në mbarë botën, të njohura si “Sindroma e Havanës”. Lajmi u bë i ditur për Washington Post nga zyrtarë amerikanë në dijeni të kësaj çështjeje.

Gjatë një vizite në Moskë në fillim të këtij muaji, zoti Burns e ngriti gjatë takimit me drejtuesit e Shërbimit Federal rus të Sigurisë (FSB) dhe Shërbimit të Zbulimit të Jashtme të këtij vendi, (SVR). Sipas zyrtarëve amerikanë zoti Burns u tha zyrtarëve rusë se dëmtimet e rënda të trurit apo simptoma të tjera shqetësuese që ka pësuar personeli amerikan dhe anëtarët e familjeve së tyre ishte diçka që shkonte përtej kufijve të një sjelljeje të pranueshme për një “shërbim inteligjent profesional”. Zyrtarët amerikanë folën për gazetën në kushte anonimiteti.

Në paralajmërimin që zoti Burns u bëri zyrtarëve rusë ai nuk tha se kë mendonte Uashingtoni se mund të ishte përgjegjës për ato që zyrtarët amerikanë i quajnë “incidente anormale shëndetësore”.

Fakti që zoti Burns formuloi paralajmërimin duke thënë “nëse”, sugjeron se edhe pas katër vitesh hetime nga administrata të ndryshme amerikane Uashingtoni nuk ka arritur ende të përcaktojë shkakun e këtyre incidenteve të pazakonta. Megjithatë, vendimi i drejtorit të CIA-s për të ngritur si mundësi përfshirjen e Rusisë drejtpërdrejt tek homologët e tij në Moskë, nënvizoi dyshimin e thellë të CIA-s për përgjegjësitë e Kremlinit.

CIA nuk ka pranuar të komentojë mbi paralajmërimin e zotit Burns drejtuar zyrtarëve rusë.

Pamundësia për të përcaktuar shkakun e ketyre incidenteve shëndetësore ka shqetësuar ligjvënësit amerikanë e ka shkaktuar zemërim tek diplomatët dhe zyrtarët amerikanë të zbulimit, që janë prekur nga sindromi.

Administrata Biden është përpjekur të tregojë se po e merr seriozisht këtë çështje dhe ka inkurajuar punonjësit në të gjithë qeverinë federale të raportojnë çdo rast të mundshëm. Në muajt e fundit, dy zyrtarë të lartë amerikanë u zëvendësuan pasi u akuzuan se nuk i kishin marrë mjaft seriozisht incidentet: shefi i CIA-s në Vienë, ku dhjetra agjentë zbulimi e diplomatë amerikanë kanë raportuar të jenë prekur nga kjo sindromë, si dhe ambasadorja Pamela Spratlen, zyrtarja më e lartë e Departamentit të Shtetit që mbikëqyrte rastet me Sindromën e Havanës.

Pas largimit të zonjës Spratlen, Sekretari i Shtetit Antony Blinken emëroi Jonathan Moore, një diplomat karriere, në krye të një grupi pune lidhur me këto incidente që prekin shëndetin e diplomatëve apo agjentëve që operojnë jashtë vendit, si dhe një zyrtare tjetër të lartë të Shërbimit të Jashtëm, Margaret Uyehara, për të siguruar që të prekurit nga sëmundja të marrin trajtimin e duhur mjekësor, shkruan voa.

Burns i ka përshkruar publikisht incidentet si “sulme” dhe disa zyrtarë amerikanë dyshojnë se ato janë vepër e operativëve rusë. Zyrtarë të tjerë ia kanë atribuar ato një sëmundje psikogjene të përjetuar nga individë që punojnë në një mjedis me stres të lartë. Ata që fajësojnë Rusinë spekulojnë se ajo mund të jenë përdor armë me rreze, sikurse ato lazer të tjerë kanë vërejtur se ka prova të pakta që lidhin përdorimin e këtyre lloj armesh me simptomat e raportuara.

Në korrik, zoti Burns caktoi një oficer të lartë të CIA-s, që ka luajtur një rol udhëheqës në operacionin për gjetjen e Osama bin Laden-it, në krye të grupit të punës që po heton shkaqet e sëmundjes.

Në gusht, dy punonjës amerikanë në Hanoi raportuan simptoma pak përpara se Nënpresidentja Harris të mbërrinte në kryeqytetin vietnamez për një vizitë zyrtare. Diagnozat e shtynë me disa orë vizitën e saj.